İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) Üsküdar ilçesindeki Salacak semtindeki kaçak yapılara ilişkin yıkım kararına gelen bakanlık engelini, mahkeme durdurdu. İstanbul 12. İdare Mahkemesi tarafından “hukuka aykırılığı açık olan dava konusu işlemin, uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğabileceği” gerekçesi ile kesin olarak yürütmeyi durdurma kararı verildi. Bakanlığın, Bölge İdare Mahkemesi’ne yaptığı itiraz da reddedildi.
2019 yılından bu yana Üsküdar Meydanı ve çevresindeki kaçak yapıları yıkan İBB, şu ana kadar Salacak sahilini işgal eden 11 kaçak kafe restorandan 9’unun yıkımı gerçekleştirildi. Kalan 2 işletme için de hukuki süreç devam ediyor.
Üsküdar Salacak sahilindeki kaçak işletmelerin İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından yıkılmasına engel olmak için yetkinin kendisinde olduğunu ilan eden Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın kararı İstanbul 12. İdare Mahkemesi tarafından durduruldu.
Salacak sahilinde Mimar Sinan’ın eseri Kuşkonmaz Camisi’nin yakınındaki kaçak işletmeler hakkında yıkım kararı alan İBB’ye, “Yapı kayıt belgeleri olan bu yerlerde işlem yapma yetkisi Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndadır” denilerek engel çıkarılmıştı.
İBB’nin yıkım kararı aldığı kaçak yapılar için “taşınmazla ilgili olarak yapı kayıt belgesi alınmış olduğu, verilen yapı kayıt belgelerinin Bakanlıkça veya mahkemece iptal edilmediği sürece yapının yeniden yapılmasına veya kentsel dönüşüm uygulamasına kadar geçerli olduğu, 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı bulunduğu, onaylı planlarda söz konusu alanın Günübirlik Tesis Alanı fonksiyonunda bulunduğunun anlaşıldığından İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin yetkisi dışında kaldığı, davanın ve şartları oluşmayan yürütmenin durdurulması isteminin reddi gerektiği” öne sürülerek yıkıma engel olunmuştu.
İSTİNAF MAHKEMESİ BAKANLIĞIN İTİRAZINI REDDETTİ
Bakanlığın bu yazısına yönelik İBB yetki gaspına karşı mahkemeye itirazda bulundu.
İtirazın ardından 12. İdare Mahkemesi, bakanlığın bu kararını “hukuka aykırılığı açık olan dava konusu işlemin; uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğabileceğinden 2577 sayılı kanunun 27.maddesi uyarınca teminat alınmaksızın yürütülmesinin durdurulmasına” karar vererek İBB’yi haklı buldu.
Bakanlığın, 12. İdare Mahkemesi’nin verdiği yürütmeyi durdurma kararına karşı yaptığı itiraz da Bölge İdare Mahkemesi’nce reddedildi.
NE OLMUŞTU?
İstanbul Boğazı ve sahil hattındaki kaçak yapıları yıkmak isteyen İBB, Üsküdar’da sürecin başından beri engellemelerle karşılaştı. Mahkemece yıkım kararı verilen yapıların yıkımı için giden İBB ekipleri çeşitli engellemelere, bunun yanında saldırılara maruz kaldı.
İBB yıkım kararları aldıktan sonra, kaçak kafe ve restoranları korumak amacıyla Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından 16 Mart 2023 tarihinde imar plan değişikliği yapıldı. Üsküdar Meydanı’nın bütünlüğünü bozan Kuşkonmaz Camii bitişiğindeki kaçak işletme, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü ve Üsküdar Kaymakamlığı tarafından korundu. Mahkemenin 6 Nisan 2023 tarihli kararı, İBB’yi haklı bulduğu, imar kanununa aykırılığını tespit ettiği kaçak kafenin yıkımına engel olundu.
İBB ekipleri yasal işlem gerçekleştirmek için 10 Nisan 2023’te İki Yaka kafeye gitti. Yıkım işlemine gerçekleştirmek isteyen İBB personeli, Üsküdar Kaymakamlığı tarafından görevlendirilen emniyet ekipleri tarafından engellendi.
19 Nisan 2023 tarihinde Üsküdar Belediyesi yetkisindeki alanda bulunan kafenin çatısına söküm işlemi için çıkan zabıta ekiplerine bir şahıs silah çekti. İşletme sahibinin yakını olduğu öğrenilen şahıs daha sonra gözaltına alındı. İşletmenin tahliyesinin ardından yıkım işlemi gerçekleştirildi.
İBB, Üsküdar meydan düzenlemesi içinde kalan 431 ada 40 parseldeki kaçak kafeyi yıkmak için harekete geçti. Mahkemeye başvuran işletme sahibinin yürütmeyi durdurma talebi, İstanbul 5. İdare Mahkemesi tarafından reddedildi. İBB Encümeninin yıkım kararı ve mahkemenin İBB’yi haklı bulması üzerine 30 Mayıs 2023 tarihinde harekete geçen İBB ekipleri saldırıya uğradı.
İBB Zabıta ve İBB İmar Müdürlüğü’ne bağlı ekipler görevlerini yerine getirirken mekan sahiplerinin önce sözlü, sonra da fiziki saldırısına uğradı. 3 İBB personelinin darp edildiği saldırıda, İBB İmar Şube Müdürü Ramazan Gülten yaralandı. İBB, saldırıyla ilgili hukuki girişim başlattı.
